Extra: het hoogste streven

filmposter

Op 8 september 1995 vond te Sappemeer, geboorteplaats van Aletta Jacobs, de première plaats van Het hoogste streven, geregisseerd door Nouchka van Brakel. De titel was uit Aletta's leven afkomstig. Haar vader Abraham Jacobs dicteerde zijn dochter een schrijfoefening: "kennis vergaren en ten algemene nutte aanwenden, moet het hoogste streven zijn."

De film werd druk besproken. Door de inhoud, en zeker ook door de vorm. Die was bijzonder. Regisseur Nouchka van Brakel had gekozen voor een zogeheten docudrama. Daarin werd het leven van Aletta uitgebeeld in zwart-witte scènes, en niet door meeslepende speelfilmtaferelen. Van Brakel koos ervoor om haar fascinatie voor Aletta Jacobs uit te diepen door met een filmisch aanwezige vertellersstem historische personages vragen te stellen. Aan het begin van de film horen we de regisseur: "Ik wil wat meer over je te weten komen. Echt uitnodigend is je oogopslag niet. Toch ga ik het proberen." Deze benadering schiep afstand.

Door deze afstand kon Nouchka van Brakel veel informatie kwijt over het leven van Aletta Jacobs: de seksuele voorlichting die ze gaf, haar strijd voor het vrouwenkiesrecht, de aandacht voor de positie van vrouwen en uiteraard haar inzet voor vrede. De film zien, betekende behalve de hoofdpersoon leren kennen, ook inzicht verkrijgen in een vervlogen tijdperk.

De film kon tot stond stand komen dankzij de inspanningen van de Stichting Aletta Jacobs, speciaal voor dit doel opgericht door Iekje Smit en Margriet Eilering.

De rol van Aletta Jacobs werd vertolkt door twee actrices. Luutgard Willems speelde haar in het grootste gedeelte van de film. De kritiek over haar: "Zij speelt net niet nors genoeg, voor een vrouw die volgens ooggetuigen nooit glimlachte, niet van kinderen hield en eerder marcheerde dan liep (..)" Voor de rol van de oude Aletta tekende de 83-jarige Henny de Swaan.

Met Het hoogste streven werd de oude wens vervuld van het oude Dr. Aletta Jacobs Filmfonds, dat zo graag een filmisch monument voor Aletta Jacobs wenste.

Eén generatie leerlingen en docenten zou zittend in de bioscoopstoelen een bekende en inspirerende figuur op het witte doek zien verschijnen, want in 1990 en 1991 kwam het leven en werk van Aletta Jacobs uitgebreid aan de orde bij een van de onderwerpen van het Centraal Schriftelijk Eindexamen Geschiedenis.

Bij de film verscheen het boekje Aletta Jacobs - Het hoogste streven. Interviews en achtergronden samengesteld door Iekje Smit en Anja Weert (Uitgeverij Xeno, Groningen)